447‑432 r p.n.e. – budowa Partenonu, świątyni bogini Ateny na wzgórzu Akropol w Atenach;
1870‑1874 – William Henry Rinehart wyrzeźbił grupę: Latona z dziećmi – Dianą i Apollinem.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1LJmq3ccozDr1
Scenariusz zajęć do pobrania
Scenariusz zajęć do pobrania
Źródło: online skills.
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: h) formy strony czynnej i biernej czasowników regularnych koniugacji I – IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, futurum I; 6. zna podstawowe techniki przekładu tekstu łacińskiego; 8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii: d) odmienia czasowniki regularne koniugacji I–IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, futurum I; q) potrafi korzystać ze słownika łacińsko‑polskiego przy sporządzaniu przekładu; s) dokonuje poprawnego przekładu prozatorskiego tekstu łacińskiego z zakresu tekstów określonych w kanonie na język polski, w tłumaczeniu zachowując polską normę językową.
Nauczysz się
tworzyć formy strony biernej czasowników łacińskich;
omawiać dzieła sztuki inspirowane antykiem;
czytać ze zrozumieniem tekst w języku łacińskim i tłumaczyć go na język polski;
Czarnobiała lustracja przedstawia marmurową rzeźbę Williama Henry’ego Rineharta zatytułowaną „Latona ze śpiącymi dziećmi”. Latona ukazana jest w pozycji półleżącej. Jest ubrana w długą suknię oraz płaszcz. Przygląda się dwójce małych dzieci, które śpią przytulone do niej. Osłania je połami płaszcza. Dodatkowe informacje: 1. Latona ze śpiącymi dziećmi.
Czarnobiała lustracja przedstawia marmurową rzeźbę Williama Henry’ego Rineharta zatytułowaną „Latona ze śpiącymi dziećmi”. Latona ukazana jest w pozycji półleżącej. Jest ubrana w długą suknię oraz płaszcz. Przygląda się dwójce małych dzieci, które śpią przytulone do niej. Osłania je połami płaszcza. Dodatkowe informacje: 1. Latona ze śpiącymi dziećmi.
1
1. Latona ze śpiącymi dziećmi.
William Henry Rinehart, „Latona ze śpiącymi dziećmi”, Muzeum Miejskie w Nowym Jorku, online-skills, CC BY 3.0
Lātōna
Lātōna dea fuit, quae ab Iūnōne, deōrum rēgīnam91f6e25153676427_0000000000004rēgīna, nōnamābātur; itaque dē Olympōm91f6e25153676427_0000000000005Olympōexpulsamm91f6e25153676427_0000000000006expulsam in terram mīsitm91f6e25153676427_0000000000007mīsit, ubi Lātōna maerēnsm91f6e25153676427_0000000000008maerēns per campōs silvāsque errābat. Ad ōram maritimam Lātōna postrēmō advēnit, ubi sīc Neptūnum ōrāvit: „Ō Neptūne, ōrō tē ut mē in īnsulam ferās in mediō marī sitam: optōm91f6e25153676427_0000000000009optō enim ut ibi īrātam Iūnōnem tandem effugere possim!''
R1JJrFqJ5tksN
Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę pochodzącą z przyczółka Partenonu. Ukazane są na niej Latona, Artemida i Afrodyta. Dwie z nich przedstawione są w pozycji siedzącej. Trzecia, przypuszczalnie Afrodyta, leży oparta o kolana siedzącej obok bogini. Ubrane są w długie, mocno drapowane, szaty. Cienki materiał ściśle przylega do ciała kobiecego uwydatniając jego kształty. Rzeźby mają utrącone głowy. Dodatkowe informacje: 1. Neptūnus, eius precibus permōtus est, parvam īnsulam ex Ōceanī fundō extulit; tum delphīnum ex altō marī ad Lātōnam mīsit, quī eam in dorsō suō sedentem ā lītore maris usque ad parvae illīus īnsulae ōram vēxit. Ibi vērō delphīnus eam exposuit; quae ab humilī lītore in alta saxa ascendit, unde prōspiciēns tōtum mare circā īnsulam spectāvit.
Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę pochodzącą z przyczółka Partenonu. Ukazane są na niej Latona, Artemida i Afrodyta. Dwie z nich przedstawione są w pozycji siedzącej. Trzecia, przypuszczalnie Afrodyta, leży oparta o kolana siedzącej obok bogini. Ubrane są w długie, mocno drapowane, szaty. Cienki materiał ściśle przylega do ciała kobiecego uwydatniając jego kształty. Rzeźby mają utrącone głowy. Dodatkowe informacje: 1. Neptūnus, eius precibus permōtus est, parvam īnsulam ex Ōceanī fundō extulit; tum delphīnum ex altō marī ad Lātōnam mīsit, quī eam in dorsō suō sedentem ā lītore maris usque ad parvae illīus īnsulae ōram vēxit. Ibi vērō delphīnus eam exposuit; quae ab humilī lītore in alta saxa ascendit, unde prōspiciēns tōtum mare circā īnsulam spectāvit.
1
1. Neptūnus, eius precibus **permōtus est, parvam īnsulam ex Ōceanī fundō extulit; tum delphīnum ex altō marī ad Lātōnam mīsit, quī eam in dorsō suō sedentem ā lītore maris usque ad parvae illīus īnsulae ōram vēxit. Ibi vērō delphīnus eam exposuit; quae ab humilī lītore in alta saxa ascendit, unde prōspiciēns tōtum mare circā īnsulam spectāvit.
„Leto, Artemida i Afrodyta”, wschodni przyczółek Partenonu, 447-433 r. p.n.e., Ateny, Muzeum Brytyjskie, CC BY 3.0
R1aKGs8YfZzEF
Kolorowa ilustracja przedstawia fresk pochodzący z pałacu w Knossos, z tzw. Sali Łazienkowej. Ukazane są na nim błękitne delfiny pływające w morzu. Między nimi znajdują się mniejsze wodne kręgowce. Fresk znajduje się nad dwoma otworami wejściowymi, ozdobionymi dekoracyjnym motywem kwiatowym. Dodatkowe informacje: 1. Locus erat amoenissimus īnsula autem nōn fīxa stābat, sed, tamquam nāvis, modo hūc modo illūc flūctibus iactābātur. Lātōna vērō in īnsulā quae movēbātur vīvere nōlēbat.
Kolorowa ilustracja przedstawia fresk pochodzący z pałacu w Knossos, z tzw. Sali Łazienkowej. Ukazane są na nim błękitne delfiny pływające w morzu. Między nimi znajdują się mniejsze wodne kręgowce. Fresk znajduje się nad dwoma otworami wejściowymi, ozdobionymi dekoracyjnym motywem kwiatowym. Dodatkowe informacje: 1. Locus erat amoenissimus īnsula autem nōn fīxa stābat, sed, tamquam nāvis, modo hūc modo illūc flūctibus iactābātur. Lātōna vērō in īnsulā quae movēbātur vīvere nōlēbat.
1
1. Locus erat amoenissimus īnsula autem nōn fīxa stābat, sed, tamquam nāvis, modo hūc modo illūc flūctibus **iactābātur. Lātōna vērō in īnsulā quae movēbātur vīvere nōlēbat.
„Fresk z Delfinami”, XVIII – XV w. p.n.e., pałac w Knossos, Kreta, kalejdoskop.h2.pl, CC BY 3.0
Iuppiter igitur, postquam hoc animadvertitm91f6e25153676427_0000000000017animadvertit, dē altō Olympō dēscendit atque catēnīs ferreīs īnsulam ad maris fundum vīnxit.
Lātōna ergō in eā īnsulā habitāvit, sed, quod sōla erat, Iuppiter fīlium et fīliam eī dedit. Itanātī suntm91f6e25153676427_0000000000018nātī sunt
Apollōm91f6e25153676427_0000000000019Apollō et Diānam91f6e25153676427_0000000000020Diāna, Lātōnae līberī, quōs ipsa valdē amābat; neque iam ab īnsulā discēdere volēbat: at indem91f6e25153676427_0000000000021inde quoque necesse fuit fugere: nam Iūnō eampersequēbāturm91f6e25153676427_0000000000022persequēbātur.
R1JzYW6h7j5ca
Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę autorstwa Gasparda Marsy zatytułowaną „Latona i jej dzieci”. Znajduje się ona w ogrodach Wersalu, na szczycie fontanny. Ukazuje półnagą kobietę. Lewą ręką przytrzymuje dziecko, prawą wyciąga przed siebie; głowę ma wzniesioną w górę. Drugie dziecko siedzi oparte o jej nogę. Tło rzeźby stanowią zielonkawe strumienie wody wypływające z fontanny. Dodatkowe informacje: 1. Duōs igitur īnfantēs, quī nōndum ambulāre poterant, in sinū suō portāns per variās terrās errābat et valdē fessa erat. Quamquam vērō sitiēbat et ēsuriēbat, neque aquam invenīre poterat, neque quisquam cibum eī largīrī volēbat: omnēs enim Iūnōnem īrātam metuēbant.
Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę autorstwa Gasparda Marsy zatytułowaną „Latona i jej dzieci”. Znajduje się ona w ogrodach Wersalu, na szczycie fontanny. Ukazuje półnagą kobietę. Lewą ręką przytrzymuje dziecko, prawą wyciąga przed siebie; głowę ma wzniesioną w górę. Drugie dziecko siedzi oparte o jej nogę. Tło rzeźby stanowią zielonkawe strumienie wody wypływające z fontanny. Dodatkowe informacje: 1. Duōs igitur īnfantēs, quī nōndum ambulāre poterant, in sinū suō portāns per variās terrās errābat et valdē fessa erat. Quamquam vērō sitiēbat et ēsuriēbat, neque aquam invenīre poterat, neque quisquam cibum eī largīrī volēbat: omnēs enim Iūnōnem īrātam metuēbant.
1
1. Duōs igitur īnfantēs, quī nōndum ambulāre poterant, in sinū suō portāns per variās terrās errābat et valdē fessa erat. Quamquam vērō sitiēbat et ēsuriēbat, neque aquam invenīre poterat, neque quisquam cibum eī largīrī volēbat: omnēs enim Iūnōnem īrātam metuēbant.
Gaspard Marsy „Latona i jej dzieci”, 1668-70 r., Wersal, Francja, staticflickr.com, CC BY 3.0
Ōlim, dum ambulat, subitō parvum lacum haud ā viā vīdit, ad quem laetissima statim cucurritm91f6e25153676427_0000000000027cucurrit. Agricolae vērō, quī frūmentum in campīs metēbant, postquam eam cōnspexērunt ad lacum currentem: „Abī!”clāmāvērunt, „Nōlī aquae appropinquārem91f6e25153676427_0000000000028appropinquāre! Nisi statim discēdēs, cūrābimus nē aquam illam bibere possīs!”Quibus autem clāmantibus Lātōna nōn pāruitm91f6e25153676427_0000000000029pāruit, et lacum petēns: „Cūr mē prohibētis aquīs?” inquit, „Omnēs līberē aquīsūtuntur. Nātūra nēminīm91f6e25153676427_0000000000030nēminī dēdit sōlem, nec āera, nec aquam: dōna sunt omnibus commūniam91f6e25153676427_0000000000031commūnia. Ōrāns tamen ā vōbīs petōm91f6e25153676427_0000000000032petō ut mē aquam haurīre sinātis; nōlō enim in lacū lavāre membra: tantum bibendī cupida sum, quoniam osm91f6e25153676427_0000000000033os est valdē siccumm91f6e25153676427_0000000000034siccum et vixloquīpossum. Ōrō igitur vōs ut aquam mihi ad vīvendum necessāriam dētis. Nōnne hī quoque īnfantēs vōs movent, quī ex meō sinū ad vōs bracchia tenduntm91f6e25153676427_0000000000035bracchia tendunt?”
RS8EnQaLdsebJ
Kolorowa lustracja przedstawia dzieło Davida Teniers’a Młodszego pt. „Latona i żaby”. W centrum obrazu znajduje się postać Latony ubranej w czerwoną suknię. Prawą rękę wznosi do góry, lewą podtrzymuje niemowlę. Drugie dziecko leży u jej stóp na niebieskiej szatce. Wyciąga do niej rękę. Przed kobietą, w lewym dolnym rogu obrazu, stoi gromada mężczyzn. Trzymają w rękach łopaty, które kierują w jej stronę. Dwóch z nich, zamiast twarzy ma żabie pyski. Na trawie u nóg rolników siedzi kilka żab. Za plecami Latony płynie strumień, w którym brodzą trzej mężczyźni łowiąc ryby. Na niebie, w chmurach, siedzi grupa amorków. Tło ilustracji stanowi pejzaż: wiejskie chaty, drzewa i pola. Dodatkowe informacje: Agricolae vērō illī, quī ab aquā eam prohibēre
volēbant, hīs verbīs nūllō modō mōtī sunt, sed, falcibus suīs in campō relictīs, ad lacum ipsī quoque cucurrērunt, atque aquam pedibus manibusque turbāre coepērunt. Tunc Lātōna, quae aquam sordidam iam bibere nōn poterat, deōs deāsque hīs verbīs ōrāvit: Ō deī bonī, sī soror vestra sum, ac mē adhūc amātis, cūrātē ut hī improbī agricolae, quī mē ab aquā prohibuērunt, sevērē pūniantur!”
Kolorowa lustracja przedstawia dzieło Davida Teniers’a Młodszego pt. „Latona i żaby”. W centrum obrazu znajduje się postać Latony ubranej w czerwoną suknię. Prawą rękę wznosi do góry, lewą podtrzymuje niemowlę. Drugie dziecko leży u jej stóp na niebieskiej szatce. Wyciąga do niej rękę. Przed kobietą, w lewym dolnym rogu obrazu, stoi gromada mężczyzn. Trzymają w rękach łopaty, które kierują w jej stronę. Dwóch z nich, zamiast twarzy ma żabie pyski. Na trawie u nóg rolników siedzi kilka żab. Za plecami Latony płynie strumień, w którym brodzą trzej mężczyźni łowiąc ryby. Na niebie, w chmurach, siedzi grupa amorków. Tło ilustracji stanowi pejzaż: wiejskie chaty, drzewa i pola. Dodatkowe informacje: Agricolae vērō illī, quī ab aquā eam prohibēre
volēbant, hīs verbīs nūllō modō mōtī sunt, sed, falcibus suīs in campō relictīs, ad lacum ipsī quoque cucurrērunt, atque aquam pedibus manibusque turbāre coepērunt. Tunc Lātōna, quae aquam sordidam iam bibere nōn poterat, deōs deāsque hīs verbīs ōrāvit: Ō deī bonī, sī soror vestra sum, ac mē adhūc amātis, cūrātē ut hī improbī agricolae, quī mē ab aquā prohibuērunt, sevērē pūniantur!”
1
1. Agricolae vērō illī, quī ab aquā eam prohibēre volēbant, hīs verbīs nūllō modō mōtī sunt, sed, falcibus suīs in campō relictīs, ad lacum ipsī quoque cucurrērunt, atque aquam pedibus manibusque turbāre coepērunt. Tunc Lātōna, quae aquam sordidam iam bibere nōn poterat, deōs deāsque hīs verbīs ōrāvit: Ō deī bonī, sī soror vestra sum, ac mē adhūc amātis, cūrātē ut hī improbī agricolae, quī mē ab aquā prohibuērunt, sevērē **pūniantur!”
David Teniers Młodszy „Latona i żaby”, 1640 – 1650 r.., Fine Arts Museums, San Francisco, Stany Zjednoczone
Agricolae vērō illī, quī ab aquā eam prohibēre volēbant, hīs verbīs nūllō modō mōtī suntm91f6e25153676427_0000000000036mōtī sunt, sed, falcibusm91f6e25153676427_0000000000037falcibus suīs in campō relictīs, ad lacum ipsī quoque cucurrērunt, atque aquam pedibus manibusque turbārem91f6e25153676427_0000000000038turbāre coepērunt. Tunc Lātōna, quae aquam sordidam iam bibere nōn poterat, deōs deāsque hīs verbīs ōrāvit: Ō deī bonī, sī soror vestra sum, ac mē adhūc amātis, cūrātē ut hī improbī agricolae, quī mē ab aquā prohibuēruntm91f6e25153676427_0000000000039prohibuērunt, sevērēpūniantur!”
Quibus verbīs audītis, Iuppiter, deōrum omnium rēx, agricolās illōs prāvōs in magnās rānāsm91f6e25153676427_0000000000040rānāsconvertitm91f6e25153676427_0000000000041convertit. Hanc ob causam etiam nunc rānae semper apud aquam aut in aquā ipsā vīvunt.
Ułóż fragmenty tekstu w odpowiedniej kolejności. Elementy do uszeregowania: 1. Omnēs īram Iūnōnis timēbant et auxiliō Lātōnae esse nōlēbant. 2. Lacō inventō haec aquam bibere cupiēbat, sed agricolae eam prohibuērunt., 3. Dea līberōs in sinū ferēns fessa erat, sed nēmō eīs aquam vel cibum dare voluit. 4. Lātōnā petente Iuppiter agricolās illōs in magnās rānās convertit. 5. Neptūnus Lātōnam in dorsō delphīnī ad īnsulam parvam mīsit., 6. Opus erat Lātōnae cum īnfantibus fugere, quia Iūnō eam persequēbātur. 7. Iuppiter deam expulsam ibi vīsitāvit et līberōs eī dedīt. 8. Lātōna ab rēgīnā deōrum ex Olympō expulsa est.
Ułóż fragmenty tekstu w odpowiedniej kolejności. Elementy do uszeregowania: 1. Omnēs īram Iūnōnis timēbant et auxiliō Lātōnae esse nōlēbant. 2. Lacō inventō haec aquam bibere cupiēbat, sed agricolae eam prohibuērunt., 3. Dea līberōs in sinū ferēns fessa erat, sed nēmō eīs aquam vel cibum dare voluit. 4. Lātōnā petente Iuppiter agricolās illōs in magnās rānās convertit. 5. Neptūnus Lātōnam in dorsō delphīnī ad īnsulam parvam mīsit., 6. Opus erat Lātōnae cum īnfantibus fugere, quia Iūnō eam persequēbātur. 7. Iuppiter deam expulsam ibi vīsitāvit et līberōs eī dedīt. 8. Lātōna ab rēgīnā deōrum ex Olympō expulsa est.
Uporządkuj zdania w porządku chronologicznym na podstawie tekstu o Latonie.
Neptūnus Lātōnam in dorsō delphīnī ad īnsulam parvam mīsit.
Iuppiter deam expulsam ibi vīsitāvit et līberōs eī dedīt.
Omnēs īram Iūnōnis timēbant et auxiliō Lātōnae esse nōlēbant.
Lacō inventō haec aquam bibere cupiēbat, sed agricolae eam prohibuērunt.
Lātōna ab rēgīnā deōrum ex Olympō expulsa est.
Dea līberōs in sinū ferēns fessa erat, sed nēmō eīs aquam vel cibum dare voluit.
Lātōnā petente Iuppiter agricolās illōs in magnās rānās convertit.
Opus erat Lātōnae cum īnfantibus fugere, quia Iūnō eam persequēbātur.
m91f6e25153676427_0000000000004
rēgīna, - ae f. - rēgis coniūnx
RRlvkJXUm1KKb1
Czarnobiała ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie królowej. Ma długą suknię, w ręku trzyma symbol władzy monarszej – jabłko królewskie. U góry ilustracji znajduje się napis: rēgīna, reginae, femininum - rēgis coniūnx.
Królowa, rysunek wektorowy, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000005
Olympus, -ī m. - mōns Graeciae, ubi deī habitant.
R1NfQp0s0U2Wn1
Czarnobiała ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie gór. Nad ilustracją znajduje się napis: Olympus, Olympi, masculinum - mōns Graeciae, ubi deī habitant
Wzgórza, rysunek wektorowy, online-skillss, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000006
expellō, - ere, - pulī, - pulsum - ex patriā aliquem relēgō
m91f6e25153676427_0000000000007
mittō, - ere, mīsī, missum = ablēgō
m91f6e25153676427_0000000000008
maereō, - ēre, - ruī - trīstis sum, nōn gaudeō
R1cMmJtkZ6wTl1
Kolorowa ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie smutnej twarzy. Na żółtym tle narysowane są duże niebieskie oczy oraz usta wykrzywione w podkówkę. Nad ilustracją znajduje się napis: maereō, merēre, meruī - trīstis sum, nōn gaudeō.
Smutna buźka, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000009
optō, -are, -avī, -ātum = cupiō, volō
m91f6e25153676427_0000000000010
permoveō, -ere, -mōvī, -mōtum; permōtus - animus eius permōtus est
Rh3A9jMV9cFpu1
Ilustracja przedstawia osobę rozemocjonowaną osobę.
nāscor, nāscī, nātus sum - māter parit, līberī nāscuntur.
R1BlgZ5BQ4nxr1
Czarnobiała ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie niemowlęcia. Ma ono okrągłą głowę, smoczek w ustach; jest zawinięte w kocyk. Nad ilustracją znajduje się napis: nāscor, nāscī, nātus sum - māter parit, līberī nāscuntur.
Dziecko, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000019
fīlius Lātōnae et Iovis, deus artis vāticinandī
R1cxI0d8WwFSh1
Czarnobiała ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie mężczyzny strzelającego z łuku. Ma on muskularne ciało, a wokół niego promienie symbolizujące boskość. Nad ilustracją znajduje się napis: fīlius Lātōnae et Iovis, deus artis vāticinandī.
Apollo, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000020
fīlia Lātōnae et Iovis, dea silvārum et vēnātiōnis
RgIDZmgHKFhyZ1
Kolorowa ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie Diany. Jest to młoda dziewczyna o czarnych, zaczesanych do góry włosach. Nad czołem ma ozdobę w kształcie księżyca. Ubrana jest w krótką białą tunikę i sandały. W ręku trzyma łuk. Nad ilustracją znajduje się napis: fīlia Lātōnae et Iovis, dea silvārum et vēnātiōnis.
Diana, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000021
illinc
m91f6e25153676427_0000000000022
persequor, -sequī, -secūtus sum - fugientem sequor
R12nHtsVczfT51
Kolorowa ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie pościgu. Ukazany jest uciekający przestępca w masce na twarzy oraz goniący go policjant z pistoletem w ręku. Nad ilustracją znajduje się napis: persequor, persequī, persecūtus sum - fugientem sequor.
Pościg, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000023
sinus, -ūs m.
RA9m6lnyiLfzw
Ilustracja przedstawia kobietę w rzymskich szatach.
Luigi Miraglia, „Fabulae Syrae – Graecorum Romanorumque fabulae ad usum discipulorum Latine narratae.” Rzym: Vivarium Novum, 2010, Latona s. 16
m91f6e25153676427_0000000000024
sitiō, sitīre, -īvī, -itum - bibere cupiō
RAQKDMgHdg1vl1
Ilustracja przedstawia rysunek spragnionego meżczyzny.
Spragniony, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000025
ēsuriō, -īre, -itum - ēsse cupiō
R1ZGNenkGUHD01
Ilustracja przedstawia rysunek głodnego mężczyzny.
Głód, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000026
largior, largīrī, largītus sum = multum dō
m91f6e25153676427_0000000000027
currō, -ere, cucurrī, cursum –
m91f6e25153676427_0000000000028
appropinquō, -are, -avī, -ātum + Dat. - prope veniō
m91f6e25153676427_0000000000029
z
R1dqBiYsksF921
Kolorowa ilustracja przedstawia rysunek mężczyzny na niebieskim tle. Ukazany jest on od pasa w górę. Ubrany jest w marynarkę, koszulę i krawat. Jedną rękę przykłada do ucha.
Słuchanie, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000030
nēmō, nēminis = nūllus
m91f6e25153676427_0000000000031
commūnis, -ē + Dat. - nōn ūnīus sed omnium
m91f6e25153676427_0000000000032
petō, -ere, -īvī, -itum (ab aliquō) = poscō
RgeYWrSgUKqJS1
Kolorowa ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie męskiej twarzy oraz rąk złożonych w błagalnym geście. Twarz ukazana jest groteskowo: ma wielkie patrzące w górę oczy, długi nos i drobne usta. Napis nad ilustracją: petō, petere, petīvī, petitum (ab aliquō) = poscō.
Błaganie, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000033
os, ōris n.
RwnHb6ytCPBAC1
Kolorowa ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie czerwonych ust. Napis nad ilustracją: os, ōris, neutrum.
Usta, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000034
siccus, -a, -um - sine aquā
R19IUoMMm7Qus1
Kolorowa ilustracja przedstawia popękaną od suszy brązową glebę. Na horyzoncie widoczne są trzy pozbawione liści drzewa. Na niebie świeci słońce. . Napis nad ilustracją: siccus, sicca, siccum - sine aqua.
Susza, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000035
R1XwbXBRVSwmM
Czarnobiała grafika przedstawia matkę trzymającą na rękach dwoje dzieci, które wyciągają przed siebie ramiona. W lewym górnym rogu ilustracji znajduje się napis: Infantes bracchia tendunt. Podpis pod ilustracją: Luigi Miraglia, „Fabulae Syrae – Graecorum Romanorumque fabulae ad usum discipulorum Latine narratae.” Rzym: Vivarium Novum, 2010, Latona s. 16.
Luigi Miraglia, „Fabulae Syrae – Graecorum Romanorumque fabulae ad usum discipulorum Latine narratae.” Rzym: Vivarium Novum, 2010, Latona s. 16
m91f6e25153676427_0000000000036
moveō, movēre, mōvī, mōtum = excitō
m91f6e25153676427_0000000000037
falx, cis f. –
R1Ndz6cMfK4e91
Czarnobiała grafika przedstawia sierp. Napis na ilustracją: falx, falcis, femininum.
Sierp, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000038
turbō, -are, -avī, -ātum - sordidum faciō
REUI0mBdnvkoU1
Kolorowa ilustracja przedstawia błękitną taflę wody, na którą spadła kropla tworząc rozprzestrzeniające się okręgi. Napis nad ilustracją:
turbō, turbare, turbavī, turbātum - sordidum faciō.
Pluśnięcie, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000039
prohibeō, -ēre, -uī, -itum = retineō
RSbxvqSLIg8c91
Kolorowa ilustracja przedstawia znak zakazu. Napis nad ilustracją: prohibeō, prohibēre, prohibuī, prohibitum = retineō
Znak zakazu, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000040
rāna, - ae f. –
R14DPvOEhVx8A1
Czarnobiała ilustracja przedstawia graficzne wyobrażenie żaby. Ukazana jest z boku, w pozycji siedzącej. Głowę ma uniesioną do góry. Napis nad ilustracją: rana, ranae, femininum.
Żaba, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000041
convertō, -ere, -vertī, -versum = commūtō
m91f6e25153676427_0000000000441
Czasowniki w stronie biernej w różnych czasach - tabela
Czytając tekst o Latonie na pewno zwróciliście uwagę na wyróżnione kolorem turkusowym formy czasowników. To czasowniki w stronie biernej. A oto jak wyglądają one w różnych czasach:
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu o Latonie do poniższych opisów gramatycznych: Praesēns Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Imperfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Perfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Īnfīnītīvus praesentis passīvī Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu o Latonie do poniższych opisów gramatycznych: Praesēns Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Imperfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Perfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Īnfīnītīvus praesentis passīvī Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu o Latonie do poniższych opisów gramatycznych:
permōtus est, amābātur, iactābātur, movēbātur, largīrī, nātī sunt, loquī, persequēbātur, ūtuntur, mōtī sunt
Praesēns
Imperfectum
Perfectum
Īnfīnītīvus praesentis passīvī
R18PbWMRDE3q6
Ćwiczenie 4
Podaj czasowniki w stronie biernej nie zmieniając ich liczby, osoby i czasu. 1. Animadverti 2. Expellēbās 3. Expōnis 4. Mīserāmus 5. Movēbitis 6. Prohibuerit 7. Turbāre 8. Expōnere
Podaj czasowniki w stronie biernej nie zmieniając ich liczby, osoby i czasu. 1. Animadverti 2. Expellēbās 3. Expōnis 4. Mīserāmus 5. Movēbitis 6. Prohibuerit 7. Turbāre 8. Expōnere
Zamień formy czasowników na stronę bierną nie zmieniając czasu, liczby i osoby.
Wskaż właściwe tłumaczenie podanych form czasownikowych: Mitteris. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missae sunt. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missus erit. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittētur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittimur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Mittentur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittī. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missum erat. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Wskaż właściwe tłumaczenie podanych form czasownikowych: Mitteris. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missae sunt. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missus erit. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittētur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittimur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Mittentur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittī. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missum erat. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Połącz w pary czasowniki łacińskie w stronie biernej z ich polskimi odpowiednikami:
zostało (wcześniej) wysłane, będzie wysłany, jesteś wysyłany, jesteśmy wysyłani, być wysłanym, zostały wysłane, będą wysłani, zostanie wysłany
mitteris
missae sunt
missus erit
mittētur
mittimur
mittentur
mittī
missum erat
RaCNNFvHAXBcd
Ćwiczenie 6
Wskaż właściwe tłumaczenie zdania: „List przez chłopca jest wysyłany”. Możliwe odpowiedzi: 1. Epistula ab iuvene mittitur. 2. Epistula ab iuvene missa est. 3. Iuvenis ab epistula mittitur.
Wskaż właściwe tłumaczenie zdania: „List przez chłopca jest wysyłany”. Możliwe odpowiedzi: 1. Epistula ab iuvene mittitur. 2. Epistula ab iuvene missa est. 3. Iuvenis ab epistula mittitur.
Wybierz zdanie właściwie oddające sytuację na zdjęciu:
Iuvenis ab epistulā mittitur.
Epistula ab iuvene missa est.
Epistula ab iuvene mittitur.
Ćwiczenie 7
RKxU2OPsvi0FH
Przetłumacz na język polski następujące zdania: 1. Līberī sitientēs ā mātre ad lacum portābantur, sed aqua lacūs ab agricolīs turbāta est. 2. Ibi Lātōna ab Iove inventa est, quī duōs līberōs deae maerentī dēdit. 3. Agricolae ab Iove in rānās magnās conversī sunt. 4. Lātōna ā delphīnō ad īnsulam parvam vecta est.
Rk6sVX1H6GYo5
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Połącz cyfry, które znajdują się pod ilustracjami ze zdaniami w języku łacińskim związanymi z mitem o Latonie.
Ibi Lātōna ab Iove inventa est, quī duōs līberōs deae maerentī dēdit., Agricolae ab Iove in rānās magnās conversī sunt., Lātōna ā delphīnō ad īnsulam parvam vecta est., Līberī sitientēs ā mātre ad lacum portābantur, sed aqua lacūs ab agricolīs turbāta est.
Prezentacja 3D ukazuje dwa wyobrażenia Latony. Pierwsze, to płaskorzeźba, na której Latona przedstawiona jest z dorosłymi dziećmi - Apollinem i Artemidą. Apollo niesie przed sobą cytrę. Za nim kroczą siostra i matka. Idą za kapłanką ubraną w długi płaszcz z kapturem. Kapłanka w jednej ręce trzyma wysoką laskę, drugą ma lekko uniesioną do góry. Odwraca się za siebie obserwując idących. Między kapłanką a Apollinem stoi kolumna z przedstawieniem figuralnym na szczycie. Podpis pod płaskorzeźbą: Płaskorzeźba Apollo Citharoedus, Artemida i Latona, Rosyjska Akademia Sztuki, Saint Petersburg, Rosja. Druga ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę zatytułowaną „Latona ze śpiącymi dziećmi”. Latona ukazana jest w pozycji półleżącej. Jest ubrana w długą suknię oraz płaszcz. Przygląda się dwójce małych dzieci, które śpią przytulone do niej. Latona osłania je połami płaszcza. Do ilustracji dołączono następującą informację: William Henry Rinehart, Latona ze śpiącymi dziećmi, 1871-1872, Muzeum sztuki Metropolitan, Nowy Jork. Rzeźba przedstawiająca Latonę ze śpiącymi dziećmi została wykonana przez artystę w latach 1870 – 1874 z gipsu. Bogini ciemności wydała na świat dwoje bogów światła: złotego Apollina skąpanego w promieniach słonecznych i związaną z Księżycem – Dianę. Ojcem nieśmiertelnych bliźniąt jest władca Olimpu, Jowisz, który ściągnął na Latonę gniew i zazdrość swojej żony Junony. Dlatego bogini z nowo narodzonymi dziećmi zmuszona jest do tułaczki uciekając przed złością zazdrosnej małżonki Jupitera. Kolejna ilustracja przedstawia detal rzeźby. Ukazane są śpiące dzieci wtulone w matkę. Dodatkowa informacja: W swoich interpretacjach antycznych mitów i legend na stałe mieszkający w Rzymie Rinehart unikał zamiłowania do zbędnych detali i emocjonalizmu charakteryzującego prace innych amerykańskich rzeźbiarzy – ekspatriantów. Bogini Latona ze spokojem czuwa nad śpiącymi dziećmi, patrzy na nie z uczuciem i matczyną miłością. Kolejna ilustracja ukazuje inny detal rzeźby – popiersie Latony. Dodatkowa informacja: Przyglądając się bardziej detalom rzeźby można zaobserwować w twarzy bogini rysy klasyczne, włosy przedstawione są w sposób uproszczony, zaś strój i sandały Latony oddane są z wręcz archeologiczną precyzją.
Prezentacja 3D ukazuje dwa wyobrażenia Latony. Pierwsze, to płaskorzeźba, na której Latona przedstawiona jest z dorosłymi dziećmi - Apollinem i Artemidą. Apollo niesie przed sobą cytrę. Za nim kroczą siostra i matka. Idą za kapłanką ubraną w długi płaszcz z kapturem. Kapłanka w jednej ręce trzyma wysoką laskę, drugą ma lekko uniesioną do góry. Odwraca się za siebie obserwując idących. Między kapłanką a Apollinem stoi kolumna z przedstawieniem figuralnym na szczycie. Podpis pod płaskorzeźbą: Płaskorzeźba Apollo Citharoedus, Artemida i Latona, Rosyjska Akademia Sztuki, Saint Petersburg, Rosja. Druga ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę zatytułowaną „Latona ze śpiącymi dziećmi”. Latona ukazana jest w pozycji półleżącej. Jest ubrana w długą suknię oraz płaszcz. Przygląda się dwójce małych dzieci, które śpią przytulone do niej. Latona osłania je połami płaszcza. Do ilustracji dołączono następującą informację: William Henry Rinehart, Latona ze śpiącymi dziećmi, 1871-1872, Muzeum sztuki Metropolitan, Nowy Jork. Rzeźba przedstawiająca Latonę ze śpiącymi dziećmi została wykonana przez artystę w latach 1870 – 1874 z gipsu. Bogini ciemności wydała na świat dwoje bogów światła: złotego Apollina skąpanego w promieniach słonecznych i związaną z Księżycem – Dianę. Ojcem nieśmiertelnych bliźniąt jest władca Olimpu, Jowisz, który ściągnął na Latonę gniew i zazdrość swojej żony Junony. Dlatego bogini z nowo narodzonymi dziećmi zmuszona jest do tułaczki uciekając przed złością zazdrosnej małżonki Jupitera. Kolejna ilustracja przedstawia detal rzeźby. Ukazane są śpiące dzieci wtulone w matkę. Dodatkowa informacja: W swoich interpretacjach antycznych mitów i legend na stałe mieszkający w Rzymie Rinehart unikał zamiłowania do zbędnych detali i emocjonalizmu charakteryzującego prace innych amerykańskich rzeźbiarzy – ekspatriantów. Bogini Latona ze spokojem czuwa nad śpiącymi dziećmi, patrzy na nie z uczuciem i matczyną miłością. Kolejna ilustracja ukazuje inny detal rzeźby – popiersie Latony. Dodatkowa informacja: Przyglądając się bardziej detalom rzeźby można zaobserwować w twarzy bogini rysy klasyczne, włosy przedstawione są w sposób uproszczony, zaś strój i sandały Latony oddane są z wręcz archeologiczną precyzją.
Źródło: online skills.
Słowniki
Słownik pojęć
Emocjonalizm
Emocjonalizm
ogólna nazwa kierunków filozoficznych, które podkreślają rolę uczucia i rozpatrują aktywność człowieka w ścisłej łączności z jego życiem uczuciowym.
Ekspatriant
Ekspatriant
człowiek, który został wydalony poza granice swojej ojczyzny lub opuścił ją dobrowolnie.
Klasycyzm
Klasycyzm
kierunek w sztuce, literaturze i muzyce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się gł. XVII–XVIII w.
Słownik łacińsko - polski
RKjzFfq0uCS581
Słownik łacińsko-polski
Słownik łacińsko-polski
Źródło: online-skills.
m91f6e25153676427_0000000000514
Galeria dzieł sztuki
RhIflBzPEE8DQ1
Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę pochodzącą z przyczółka Partenonu. Ukazane są na niej Latona, Artemida i Afrodyta. Dwie z nich przedstawione są w pozycji siedzącej. Trzecia, przypuszczalnie Afrodyta, leży oparta o kolana siedzącej obok bogini. Ubrane są w długie, mocno drapowane, szaty. Cienki materiał ściśle przylega do ciała kobiecego uwydatniając jego kształty. Rzeźby mają utrącone głowy.
„Leto, Artemida i Afrodyta”, wschodni przyczółek Partenonu, 447-433 r. p.n.e., Ateny, Muzeum Brytyjskie, CC BY 3.0
R1MrDCxarfT0k1
Kolorowa ilustracja przedstawia fresk pochodzący z pałacu w Knossos, z tzw. Sali Łazienkowej. Ukazane są na nim błękitne delfiny pływające w morzu. Między nimi znajdują się mniejsze wodne kręgowce. Fresk znajduje się nad dwoma otworami wejściowymi, ozdobionymi dekoracyjnym motywem kwiatowym.
„Fresk z Delfinami”, XVIII – XV w. p.n.e., pałac w Knossos, Kreta, kalejdoskop.h2.pl, CC BY 3.0
R1CWjWMBWc5B41
Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę autorstwa Gasparda Marsy zatytułowaną „Latona i jej dzieci”. Znajduje się ona w ogrodach Wersalu, na szczycie fontanny. Ukazuje półnagą kobietę. Lewą ręką przytrzymuje dziecko, prawą wyciąga przed siebie; głowę ma wzniesioną w górę. Drugie dziecko siedzi oparte o jej nogę. Tło rzeźby stanowią zielonkawe strumienie wody wypływające z fontanny.
Gaspard Marsy „Latona i jej dzieci”, 1668-70 r., Wersal, Francja, staticflickr.com, CC BY 3.0
R1LJeKU8txU281
Kolorowa lustracja przedstawia dzieło Davida Teniers’a Młodszego pt. „Latona i żaby”. W centrum obrazu znajduje się postać Latony ubranej w czerwoną suknię. Prawą rękę wznosi do góry, lewą podtrzymuje niemowlę. Drugie dziecko leży u jej stóp na niebieskiej szatce. Wyciąga do niej rękę. Przed kobietą, w lewym dolnym rogu obrazu, stoi gromada mężczyzn. Trzymają w rękach łopaty, które kierują w jej stronę. Dwóch z nich, zamiast twarzy ma żabie pyski. Na trawie u nóg rolników siedzi kilka żab. Za plecami Latony płynie strumień, w którym brodzą trzej mężczyźni łowiąc ryby. Na niebie, w chmurach, siedzi grupa amorków. Tło ilustracji stanowi pejzaż: wiejskie chaty, drzewa i pola.
David Teniers Młodszy „Latona i żaby”, 1640 – 1650 r.., Fine Arts Museums, San Francisco, Stany Zjednoczone
RoibXYOlFPqZA1
Czarnobiała lustracja przedstawia marmurową rzeźbę Williama Henry’ego Rineharta zatytułowaną „Latona ze śpiącymi dziećmi”. Latona ukazana jest w pozycji półleżącej. Jest ubrana w długą suknię oraz płaszcz. Przygląda się dwójce małych dzieci, które śpią przytulone do niej. Osłania je połami płaszcza.
William Henry Rinehart, „Latona ze śpiącymi dziećmi”, Muzeum Miejskie w Nowym Jorku, online-skills, CC BY 3.0
m91f6e25153676427_0000000000519
Bibliogafia
J. Korpanty, Mały Słownik Łacińsko‑Polski, Warszawa 2001.
Z. Samolewicz, T. Sołtysik, Składnia Łacińska, Kraków 2006.
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 2013.
